به بهانه برگزاری این انتخابات نیم‌نگاهی تحلیلی و جامعه شناختی به محتوای برخی شعارهای تبلیغاتی دانش آموزان در شهر کرمان داشتیم که بیان آنها خالی از لطف و پیام نیست.
به گزارش دل عالم به نقل از ایرنا، شوراهای دانش آموزی در مدارس از برنامه های مهم مشارکتی این قشر از جامعه برای کمک به اداره مدارس به شمار می‌رود که به نوعی تمرین مسئولیت‌پذیری و آماده‌سازی آینده‌سازان این مرزوبوم در تصمیم‌سازی‌ها نیز محسوب می شود.
انتخابات شورای دانش آموزی امسال در فضای شبکه شاد به صورت مجازی برگزار می‌شود و مدارس دولتی، غیردولتی، عشایری و استثنایی در این انتخابات شرکت می‌کنند.
دانش‌آموزان تمامی مقاطع تحصیلی به جز پیش دبستان و دبستانی تا پیش از کلاس سوم می‌توانند در انتخابات شورای دانش آموزی شرکت کنند.
شمار دانش آموزان استان کرمان ۶۵۰ هزار نفر اعلام شده که افزون بر ۵۵۰ هزار نفر آنان می‌توانند در این انتخابات شرکت کنند.
الگوگیری از انتخابات سیاسی کشور
اما بررسی درباره نحوه تبلیغات برخی دانش آموزان در این انتخابات در استان کرمان نشان داد که تنها تعداد اندکی از این دانش آموزان راسا برای انجام تبلیغات، خود دست به خلاقیت های متفاوتی زده اند و تلاش کرده اند به شیوه خود، نقطه نظر هم کلاسی هایشان را برای آرای بیشتر جلب کنند. تحلیل محتوای این تبلیغات نشان می دهد بیشتر دانش آموزان با الگوقرار دادن نحوه تبلیغات سیاستمداران و چهره های انتخاباتی در کشور مانند انتخابات ریاست جمهوری، نمایندگی مجلس یا شوراهای اسلامی اقدام به محتواسازی برای شعارهای تبلیغاتی‌شان کنند.
به طور مثال ژست گرفتن در عکس ها با حالت های مختلف، دادن شعارهای رنگارنگ که بیشتر آنها با حوزه مسئولیتی شوراهای دانش آموزی و شرح وظایف و کارکردهای آن هم ممکن است تطابق نداشته باشد از جمله ویژگی‌های بارز این تبلیغات است؛ هرچند تبلیغات هر دوره سنی دانش آموزان با دیگر دوره ها متفاوت است و هرچه سن کمتر بوده، تبلیغات فانتزی و پررنگ و لعاب‌تر و حاوی شعارهای غیرقابل تحقق نیز بیشتر مشاهده می شود.
به طور مثال دانش‌آموز پسر نوجوانی که بند کوله‌پشتی‌اش در عکس تبلیغاتی که با فتوشاپ روی آن خیلی کار شده نمایان است، دستش را بالا به سمت مخاطبانش نشانه رفته و با لبخندی کنار نامش نوشته است: کاندیدای شورای دانش آموزی. زیر آن شعارها و برنامه هایش به این شکل تبلیغ شده است: اردوهای تفریحی، ورزشی و علمی- گسترش علم و تکنولوژی در تدریس- رسیدگی به مسائل دانش آموزان و مدرسه.
این دانش آموز اردوهای تفریحی، ورزشی و علمی را عمدی در اولویت شعارهایش انتخاب کرده است تا به زعم خود بتواند نظر دانش آموزان را بیشتر جلب کند.
آنطور که در تبلیغات این دانش آموز مشخص است، طراحی این کار را یک شرکت تبلیغاتی بخش خصوصی انجام داده است زیرا نام آن شرکت نیز در تبلیغ هویداست.
دانش آموز پسر دیگری از کلاس چهارم آ در مدرسه خود، اینطور سایر هم کلاسی هایش را در پوستر تبلیغاتی اش خطاب کرده است: سلام بچه های خوب زمین.
در ادامه شعارهای این دانش آموز این برنامه ها قید شده است: نظم و انضباط شرط موفقیت در هر کاری- من می خواهم آرامش بیاورم- ایجاد نظم بهترین کمک به مسئولین برای انجام امور مدرسه- وجود نظم کمک به اولیای مدرسه در ایجاد برنامه های بهتر و شادتر- هر درخواستی دارید انجام می دهم- راستی من در شورای دانش آموزی عضو بوده ام و درخواست بچه های گلی مثل شما را خوب انجام داده ام- به من رای بدید لطفا.
دانش آموز دختر دیگری در پوستر خود بالای عکسی که در کنارش پرچم سه رنگ کشورمان قرار داده شده آورده است: شعار نمی‌دهیم شما را به انتخاب درست دعوت می‌کنیم.
بیشتر پوسترهای دانش آموزان با همین شکل و شمایل و وعده ها طراحی شده اند و در برخی از آنها نیز مشخص است که والدین یا افراد بزرگسال هم نقش داشته اند؛ به طور مثال در پوستر یکی از دانش آموزان آمده است: اگر می خواهید مدرسه ای نمونه داشته باشیم و در رفع مشکلات آموزشی مدرسه سهیم باشیم به ... رای دهید؛ موفقیت در زمینه های آموزشی، تربیتی و مهارت های زندگی و هنر ، همکاری با دیگر اعضای شورا برای رسیدن به اهداف آموزشی.
اما یکی از دانش آموزان سعی کرده است کمی خلاقیت بیشتری به کار ببرد و به نظر هم می رسد که کار را خودش انجام داده باشد. این دانش آموز دختر نیم صفحه نخست یک روزنامه اصولگرای کشور را با لوگوی آن روزنامه برداشته و به جای خبرها و عکس های روزنامه، با انجام کارهای گرافیکی، عکس و جملاتی درباره خودش طراحی کرده است.
تیتر نخست و بزرگ این روزنامه تبلیغی، نامزد شدن این دانش آموز دختر را اطلاع داده است و در تیتر بالای صفحه نیز به نقل از کارشناسان اجتماعی نوشته است: ...(نام خودش) تحولات بزرگی در مدرسه ایجاد می کند که خوشایند دشمنان نیست.
در جای دیگری از روزنامه نام خودش را نوشته و زیر آن آورده است: .... در صدر اخبار جهان.
عکس یک این روزنامه از کارتون دیرین دیرین و شخصیت های آن سر کلاس انتخاب شده که بالای سر آنان نوشته شده است: ای وی ما را پندی ده که ما را آن به؛ شخصیت دیگر کارتون هم که روی تخته کلاس نوشته است«آینده ای روشن» خطاب به دیگران می گوید: فقط به .... رای دهید.
در بخش دیگر این پوستر تبلیغاتی خبری مرتبط با رئیس جمهوری آمریکا انتخاب شده و در تیتر آن اینچنین آمده است: اظهارات اخیر بایدن ناشی از دستپاچگی آمریکا در مقابل اقتدار ..... است و اینجا هم نام خودش را آورده است.
استفاده از تبلیغات غلوآمیز و شعاری در این تبلیغ بسیار قابل تامل است و به نظر می‌رسد بخشی از آنها متأثر از فضای سیاسی کشور باشد.
این نوع از تبلیغات دانش آموزان که خود کارهای علمی - تحقیقاتی بیشتری را طلب می کند، حکایت از نکات مختلف دارد و الگوگیری بیشتر دانش آموزان از رفتارهای انتخاباتی و تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی در کشورمان در بخش های ریاست جمهوری، مجلس و شوراهای اسلامی خود می تواند بسیار قابل تامل باشد؛ هم در شیوه انجام تبلیغ و هم دادن شعارهایی که بدون توجه به مسئولیت ها و توانمندی ها، تنها قصد جلب آرا را دارند.
رسیدن به قله یا نگهداری قله؟
اگرچه این میزان از الگوگیری و این کیفیت اثرپذیری قشر کودک و نوجوان از سیاستمداران خود قابل تامل و تحلیل است اما بخشی از این رفتارها می تواند تابع رویکردهای هیجانی جامعه در ایران نیز تفسیر شود؛ همانطور که محمدمهدی عرب‌نژاد جامعه شناس و فعال رسانه‌ای که سابقه فعالیت‌های تولیدمحتوای تبلیغاتی نیز دارد معتقد است: این نوجوانان و کودکان نیز در این نوع از رفتارهایشان نشان می دهند که همانند سایر افراد جامعه بیشتر به دنبال فتح کردن قله (رسیدن به هدف) هستند تا نگهداری قله.
وی ابتدا این نوع از الگوگیری را هم تابع شرایط فرهنگی در جامعه و هم متاثر از فناوری در بخش نرم افزارهای گرافیکی و خانگی و نیز فضای مجازی در گوشی تلفن همراه می داند و می گوید: از چند جنبه مهم از جمله ایده آل تیپ (نقش الگوها در جامعه) می توان این رفتارها را تحلیل کرد.
این جامعه شناس با بیان اینکه البته همه دانش آموزان در چنین حیطه هایی ورود نمی کنند اظهارداشت: بیشتر، دانش آموزانی به این وادی مثلا انتخابات شورای دانش آموزی وارد می شوند که به واسطه شخصیت فردی خود یا تحت فرهنگ یا تهییج خانواده دنبال منزلت اجتماعی هستند.
وی گفت: امکان دارد دانش آموزی حتی در درس هم خیلی موفق نباشد اما در این حیطه های مدیریتی بسیار موفق ورود می کند و معمولا هم این افراد در جامعه در بخش های مدیریتی ورود پیدا می کنند و مسئولیت می گیرند.
این جامعه شناس در پاسخ درباره الگوگیری از سیاستمداران و تبعیت از آنان بدون تامل یا دروازه‌بانی و نظارت خانواده یا الگوهای تربیتی گفت: دانش آموزان بالاخره سرخط را دیده اند. وی معتقد است که نوع شعارهای این دانش آموزان متاثر از شعارهای نامزدهای انتخابات سیاسی در کشور نشان می دهد آنجا که هیجانات انتخابات در کشور به اوج می رسد، این بچه ها کاملا هوشیارانه و فعال مشاهده می کنند و نظارت کامل دارند.
وی تصریح کرد: این دانش آموزان هم در این فضا همان رفتارها را دنبال می کنند، زیرا ابتدا، یعنی وعده ها و شعارها را می بینند اما پایان را نمی بینند؛ یعنی تحت تاثیر آغاز قرار می گیرند و فکر می کنند در این مسیر و رهگذر فقط باید از جایی بالا بروند؛ حالا پایان چه خواهد بود و چکار باید کرد مهم نیست.
عرب نژاد با بیان اینکه این رویکرد در رفتارهای ما ایرانیان زیاد مشاهده می شود گفت: ما ایرانیان فکر می کنیم فقط باید قلعه را فتح کنیم و در فتوحات هم همواره موفق هستم اما به نگهداری آن فکر نمی کنیم؛ در بسیاری از زمینه ها همینطور تنها به فکر فتوحات هستیم نه نگهداری.
وی در ادامه به ویژگی دیگری ناشی از هیجانی عمل کردن اشاره و بیان می کند: به طور مثال وقتی قیمت بنزین یا دیگر کالاها قرار است تغییر کند می بینیم که صف های طولانی تشکیل می شود که از خصلت های جامعه هیجانی است.
این جامعه شناس در ادامه درباره ارتباط این موضوع با سیاست زدگی و رفتارهای ناشی از سیاست زدگی نیز گفت: سیاست زدگی یعنی همه الگوها و بینش خودرا تحت تاثیر جریان سیاسی ببینیم و مستقل نبینیم؛ که سیاست در چنین شرایطی همه چیز را تعیین می کند و این فاجعه است.
وی با بیان اینکه داریم بچه هایمان را نیز سیاست زده بار می آوریم اظهارداشت: این نوع رفتارها (این شکل از تبلیغات) می‌تواند نشانه ورود به دنیای سیاست زدگی قلمداد شود.
این جامعه شناس البته از برگزاری انتخابات شوراهای دانش آموزی به عنوان تمرینی برای مسئولیت پذیری و مدیریت آنان دفاع می کند و می گوید: انتخابات دانش آموزی خوب است اما به شرطی که شورای دانش آموزی برپایه همین تفکر به فعلیت برسد که خود دانش آموزان در عمل هم نقش داشته باشند.
وی با بیان اینکه تجربه ما در احزاب در کشور موفق نبوده است گفت: در بحث احزاب ، احزاب فعال وجود دارند اما یک سیستم پشت سر آنها و پشت پرده هست که آنها را کنترل می کند و در رفتار احزاب نقش دارد وگرنه ممکن است مجوزشان باطل شود یا اجازه فعالیت پیدا نکنند و در این شکل، حزب تنها یک دکور و ویترین است.
این جامعه شناس افزود: شورای دانش آموزی هم اگر از این وضعیت فاصله داشته باشد، بسیار مفید خواهد بود و در عمل هم تمرین مسئولیت پذیری و مدیریت جامعه برای قشر آینده ساز کشور خواهد بود.
رصد و تحلیل رفتار قشر نوجوان و کودک که آینده سازان سرزمین هستند گویای آن است که در بحث هایی مثل الگوگیری و نحوه استفاده آنان از رسانه ها خیلی بیشتر از گذشته باید مراقب بود و به صورت حرفه ای و کارشناسی عمل کرد.
در این زمینه معمولا در گذشته به جای ورود همراه با آموزه های علمی، بیشتر به شکل سلبی ورود شده که همواره نتیجه بدتری نیز به دنبال داشته است.
لذا درک شرایط رسانه ای جهان امروز از یک سو و تشدید الزام به به کارگیری موارد حرفه ای منطبق با مولفه های جامعه شناختی در تدوین مقررات و اجرای آنها، بویژه نظارت بر فرآیندهای دسترسی کودکان به رسانه ها بسیار لازم است و ضرورت دارد که بیش از پیش و با دقت نظر و حساسیت مضاعف تری به این مقوله ها ورود کنیم.
