به گزارش دل عالم، در روز چهارشنبه، نشست هم‌اندیشی میان اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان کرمان و پلیس راه شمال استان کرمان برگزار شد تا چالش‌ها و راهکارهای حوزه راه و ایمنی تردد در این استان مورد بررسی قرار گیرد. در این گزارش با تحلیل پنج محور خبری که طی این نشست مطرح شد، می‌کوشیم تصویر نسبتا جامعی از وضعیت راه‌ها، تردد، ایمنی و نیازهای ساختاری استان به دست دهیم.
محور اول: سهم عمده حمل و نقل معدنی در بار جاده‌ای استان
استان کرمان دارای حدود ۲۳ هزار کیلومتر شبکه راه است که یکی از طولانی‌ترین‌ها در کشور است. از این مقدار، حدود ۵۰۰۰ کیلومتر راه‌های شریانی، آزادراهی یا بزرگراهی هستند. همچنین عنوان شد که حدود ۸۰ درصد بار جاده‌ای استان متعلق به بخش معادن و فلزات است. این ترکیب باعث شده سهم قابل توجهی از ترددهای سنگین از این جاده‌ها عبور کند، که هم امکانات نگهداری را تحت فشار قرار می‌دهد و هم سطح ایمنی را با چالش روبرو می‌کند. مدیرکل راهداری تأکید دارد که معادنی که از این جاده‌ها استفاده می‌کنند، باید در بهسازی آن سهیم باشند.
این رقم ۸۰ درصدی بار بسیار چشمگیر است و نشان می‌دهد که استان کرمان به‌عنوان قطب معدنی، بار ترافیکی و تحمیلی بر زیرساخت راه دارد که فراتر از میانگین معمول است. در نتیجه، فشار بر راه‌ها و هزینه‌های نگهداری نیز بیشتر است. این وضعیت چالش‌های دوگانه ایجاد می‌کند:
محور دوم: وضع مطلوب راه‌ها و نیاز به بهسازی گسترده
عبدالهی :حدود ۴۰ درصد شبکه راه‌های استان کرمان نیازمند بهسازی هستند. همچنین اعلام شد که در حوزه راه‌های روستایی استان، حدود ۵۰۰۰ کیلومتر جاده فاقد آسفالت وجود دارد. مدیرکل راهداری اضافه کرد که در برخی شهرستان‌ها با بارگذاری معادن، محورهای معدنی به شدت آسیب دیده‌اند.
نیاز به بهسازی چهل درصد از شبکه راه استان عدد قابل توجهی است. وقتی جاده‌های فرسوده یا دارای نقص زیاد باشند، ایمنی کاهش می‌یابد، هزینه تعمیرات و نگهداری افزایش می‌یابد و احتمال بروز حوادث ارتقا می‌یابد. افزون بر آن، وجود ۵۰۰۰ کیلومتر راه روستایی خاکی یا فاقد آسفالت، نشان‌دهنده عقب‌ماندگی زیرساختی در مناطق روستایی است که با گسترش اقتصادی، تردد و خدمات عمومی، نابرابری خدمات را بیشتر کرده است. بنابراین این مسئله فقط مربوط به زیرساخت نیست بلکه به عدالت منطقه‌ای و توسعه متوازن نیز می‌پردازد.
محور سوم: کمبود نیروی انسانی و تجهیزات در پلیس راه و راهداری
در بخش دیگری از نشست، رئیس پلیس راه استان کرمان اعلام کرد که پُلیس راه با کمبود نیروی انسانی مواجه است و چهار شهرستان استان فاقد پاسگاه پلیس راه هستند. وی ضمن بیان اینکه متوسط زمان رسیدن پلیس به صحنه تصادف در کشور حدود ۱۵ دقیقه است، گفت که در استان کرمان این زمان به حدود ۱۸ تا ۲۰ دقیقه رسیده است.
این گزارش نشان می‌دهد که شاخص‌های عملکردی پلیس راه استان تحت فشار است: هم از نظر نیروی انسانی، هم از نظر فاصله و توزیع پاسگاه‌ها. وقتی پاسگاه‌ها یا نیروها کم باشند، واکنش به حوادث کاهش می‌یابد، زمان امداد طولانی‌تر می‌شود و مدیریت حادثه دشوارتر می‌گردد. این مسأله اثر مستقیم بر جان انسان‌ها دارد و ایمنی تردد را کاهش می‌دهد. ترکیب این کمبودها با حجم بالای تردد و فاصله‌های زیاد بین محورهای استان، وضع را پیچیده‌تر می‌کند.
محور چهارم: لزوم هوشمندسازی حمل و نقل و مشارکت معادن
یکی دیگر از نکات نشست، تأکید بر ورود فناوری و هوشمندسازی در حوزه حمل و نقل استان بود. مدیرکل راهداری با اشاره به اینکه تعداد نیروی انسانی در استان کرمان نسبت به طول شبکه راه‌ها بسیار پایین است، گفت که به‌واسطه این محدودیت‌ها، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و هوشمندسازی ضروری است.وی افزود که معادنی که بار زیادی تولید می‌کنند باید در سامانه‌های هوشمند حمل و نقل مشارکت داشته باشند تا توزیع بار، استاندارد حمل و نقل و نظارت بر ترددهای سنگین بهبود یابد.
تحلیل: این کلیدواژه هوشمندسازی مهم است چون نشان می‌دهد که ساختارهای سنتی پاسخگوی پیچیدگی فعلی نیستند. فناوری‌های نظارتی، ثبت تخلفات، سامانه‌های حمل و نقل هوشمند، می‌توانند نقش پیشگیرانه و کنترلی مؤثری ایفا کنند. مشارکت بخش خصوصی و معادن نیز به‌عنوان ذی‌نفعان راه‌ها، امتیاز دارد؛ آنها از راه‌ها استفاده می‌کنند و در نتیجه مسئولیت اجتماعی دارند. اگر این مشارکت به‌صورت واقعی اتفاق بیافتد، ممکن است بخشی از بار نگهداری و ارتقای زیرساخت جاده بر دوش عاملان بخش خصوصی نیز بیفتد که منطقی به نظر می‌رسد.
محور پنجم: اولویت روستاها و مناطق کمتر برخوردار
در ادامه نشست آمده است که توجه ویژه‌ای باید به راه‌های روستایی شود: بهسازی حدود ۸۰۰ کیلومتر راه روستایی در استان طی تفاهمنامه هایی تعیین شده و اجرای آن در دستور کار قرار دارد. مدیرکل راهداری اشاره کرده است که برای آسفالت یک کیلومتر راه روستایی در مناطق سهل‌الوصول حداقل ۱۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است و این مبلغ در مناطق کوهستانی بیشتر می‌شود.
این محور نشان می‌دهد که نگاه توسعه‌ای صرفا معطوف به راه‌های اصلی نیست بلکه باید عدالت جغرافیایی نیز رعایت شود. راه‌های روستایی، با وجود حجم تردد کمتر، نقش حیاتی در دسترسی، توسعه محلی، کاهش مهاجرت و ارتقای کیفیت زندگی دارند. اما هزینه هر کیلومتر بالاست و این نیازمند تصمیم‌گیری عملی، تخصیص بودجه، مشارکت محلی و اولویت‌بندی دقیق است. اگر این بخش نادیده گرفته شود، شکاف بین مناطق شهری/روستایی تشدید خواهد شد.
جمع‌بندی و توصیه‌ها
از تحلیل این پنج محور مشخص می‌شود که استان کرمان با مجموعه‌ای از چالش‌های ساختاری، عملکردی و توسعه‌ای در حوزه راه و ایمنی تردد مواجه است. برای جمع‌بندی می‌توان به نکات زیر تأکید کرد:
1. حجم بالای بار جاده‌ای (۸۰ درصد) که از معادن می‌آید، فشار مضاعفی بر شبکه راه گذاشته و لازم است سیاست تخصیص هزینه نگهداری و بهسازی بین بخش عمومی و خصوصی (معادن) بازنگری شود.
2. نیاز به بهسازی ۴۰ درصد شبکه، به‌ویژه راه‌های فرعی و روستایی، نشان‌دهنده عقب‌ماندگی زیرساختی است که اگر بهبود نیابد، سطح ایمنی کاهش یافته و هزینه‌های حوادث افزایش خواهد یافت.
3. کمبود نیروی انسانی در پلیس راه و راهداری موجب تاخیر در امداد و افزایش مخاطره می‌شود؛ لذا باید با جذب نیرو، پایگاه‌های جدید، استفاده از فناوری و ساماندهی موثر پاسخ داد.
4. هوشمندسازی حمل و نقل، سیستم‌های بارنامه الکترونیک، نظارت بر ترددهای سنگین و مشارکت معادن، می‌توانند راه‌حل‌های مکملی برای کنترل فشار بر راه‌ها باشند.
5. توجه ویژه به راه‌های روستایی و مناطق کمتر برخوردار، ضرورت دارد تا توسعه متوازن تحقق یابد و نابرابری ایجاد نشود.
در نهایت، این نشست هم‌اندیشی نشان داد که نهادهای مسئول استان به‌صورت مشترک به سوی یک مدل یکپارچه‌تر حرکت می‌کنند، اما مسیر پیش‌رو پیچیده است و نیازمند تخصیص منابع، هماهنگی میان‌بخشی، اولویت‌بندی دقیق و همچنین مشارکت بخش خصوصی و مردمی است. اگر این موارد محقق شوند، می‌توان به ارتقای سطح ایمنی، کاهش تصادفات و افزایش کیفیت شبکه راه استان کرمان امیدوار بود
محور اول: سهم عمده حمل و نقل معدنی در بار جاده‌ای استان
استان کرمان دارای حدود ۲۳ هزار کیلومتر شبکه راه است که یکی از طولانی‌ترین‌ها در کشور است. از این مقدار، حدود ۵۰۰۰ کیلومتر راه‌های شریانی، آزادراهی یا بزرگراهی هستند. همچنین عنوان شد که حدود ۸۰ درصد بار جاده‌ای استان متعلق به بخش معادن و فلزات است. این ترکیب باعث شده سهم قابل توجهی از ترددهای سنگین از این جاده‌ها عبور کند، که هم امکانات نگهداری را تحت فشار قرار می‌دهد و هم سطح ایمنی را با چالش روبرو می‌کند. مدیرکل راهداری تأکید دارد که معادنی که از این جاده‌ها استفاده می‌کنند، باید در بهسازی آن سهیم باشند.
این رقم ۸۰ درصدی بار بسیار چشمگیر است و نشان می‌دهد که استان کرمان به‌عنوان قطب معدنی، بار ترافیکی و تحمیلی بر زیرساخت راه دارد که فراتر از میانگین معمول است. در نتیجه، فشار بر راه‌ها و هزینه‌های نگهداری نیز بیشتر است. این وضعیت چالش‌های دوگانه ایجاد می‌کند:
- فشار بر ابنیه و آسفالت
- نیاز به تمهیدات ایمنی بیشتر برای ترددهای سنگین.
محور دوم: وضع مطلوب راه‌ها و نیاز به بهسازی گسترده
عبدالهی :حدود ۴۰ درصد شبکه راه‌های استان کرمان نیازمند بهسازی هستند. همچنین اعلام شد که در حوزه راه‌های روستایی استان، حدود ۵۰۰۰ کیلومتر جاده فاقد آسفالت وجود دارد. مدیرکل راهداری اضافه کرد که در برخی شهرستان‌ها با بارگذاری معادن، محورهای معدنی به شدت آسیب دیده‌اند.
نیاز به بهسازی چهل درصد از شبکه راه استان عدد قابل توجهی است. وقتی جاده‌های فرسوده یا دارای نقص زیاد باشند، ایمنی کاهش می‌یابد، هزینه تعمیرات و نگهداری افزایش می‌یابد و احتمال بروز حوادث ارتقا می‌یابد. افزون بر آن، وجود ۵۰۰۰ کیلومتر راه روستایی خاکی یا فاقد آسفالت، نشان‌دهنده عقب‌ماندگی زیرساختی در مناطق روستایی است که با گسترش اقتصادی، تردد و خدمات عمومی، نابرابری خدمات را بیشتر کرده است. بنابراین این مسئله فقط مربوط به زیرساخت نیست بلکه به عدالت منطقه‌ای و توسعه متوازن نیز می‌پردازد.
محور سوم: کمبود نیروی انسانی و تجهیزات در پلیس راه و راهداری
در بخش دیگری از نشست، رئیس پلیس راه استان کرمان اعلام کرد که پُلیس راه با کمبود نیروی انسانی مواجه است و چهار شهرستان استان فاقد پاسگاه پلیس راه هستند. وی ضمن بیان اینکه متوسط زمان رسیدن پلیس به صحنه تصادف در کشور حدود ۱۵ دقیقه است، گفت که در استان کرمان این زمان به حدود ۱۸ تا ۲۰ دقیقه رسیده است.
این گزارش نشان می‌دهد که شاخص‌های عملکردی پلیس راه استان تحت فشار است: هم از نظر نیروی انسانی، هم از نظر فاصله و توزیع پاسگاه‌ها. وقتی پاسگاه‌ها یا نیروها کم باشند، واکنش به حوادث کاهش می‌یابد، زمان امداد طولانی‌تر می‌شود و مدیریت حادثه دشوارتر می‌گردد. این مسأله اثر مستقیم بر جان انسان‌ها دارد و ایمنی تردد را کاهش می‌دهد. ترکیب این کمبودها با حجم بالای تردد و فاصله‌های زیاد بین محورهای استان، وضع را پیچیده‌تر می‌کند.
محور چهارم: لزوم هوشمندسازی حمل و نقل و مشارکت معادن
یکی دیگر از نکات نشست، تأکید بر ورود فناوری و هوشمندسازی در حوزه حمل و نقل استان بود. مدیرکل راهداری با اشاره به اینکه تعداد نیروی انسانی در استان کرمان نسبت به طول شبکه راه‌ها بسیار پایین است، گفت که به‌واسطه این محدودیت‌ها، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و هوشمندسازی ضروری است.وی افزود که معادنی که بار زیادی تولید می‌کنند باید در سامانه‌های هوشمند حمل و نقل مشارکت داشته باشند تا توزیع بار، استاندارد حمل و نقل و نظارت بر ترددهای سنگین بهبود یابد.
تحلیل: این کلیدواژه هوشمندسازی مهم است چون نشان می‌دهد که ساختارهای سنتی پاسخگوی پیچیدگی فعلی نیستند. فناوری‌های نظارتی، ثبت تخلفات، سامانه‌های حمل و نقل هوشمند، می‌توانند نقش پیشگیرانه و کنترلی مؤثری ایفا کنند. مشارکت بخش خصوصی و معادن نیز به‌عنوان ذی‌نفعان راه‌ها، امتیاز دارد؛ آنها از راه‌ها استفاده می‌کنند و در نتیجه مسئولیت اجتماعی دارند. اگر این مشارکت به‌صورت واقعی اتفاق بیافتد، ممکن است بخشی از بار نگهداری و ارتقای زیرساخت جاده بر دوش عاملان بخش خصوصی نیز بیفتد که منطقی به نظر می‌رسد.
محور پنجم: اولویت روستاها و مناطق کمتر برخوردار
در ادامه نشست آمده است که توجه ویژه‌ای باید به راه‌های روستایی شود: بهسازی حدود ۸۰۰ کیلومتر راه روستایی در استان طی تفاهمنامه هایی تعیین شده و اجرای آن در دستور کار قرار دارد. مدیرکل راهداری اشاره کرده است که برای آسفالت یک کیلومتر راه روستایی در مناطق سهل‌الوصول حداقل ۱۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است و این مبلغ در مناطق کوهستانی بیشتر می‌شود.
این محور نشان می‌دهد که نگاه توسعه‌ای صرفا معطوف به راه‌های اصلی نیست بلکه باید عدالت جغرافیایی نیز رعایت شود. راه‌های روستایی، با وجود حجم تردد کمتر، نقش حیاتی در دسترسی، توسعه محلی، کاهش مهاجرت و ارتقای کیفیت زندگی دارند. اما هزینه هر کیلومتر بالاست و این نیازمند تصمیم‌گیری عملی، تخصیص بودجه، مشارکت محلی و اولویت‌بندی دقیق است. اگر این بخش نادیده گرفته شود، شکاف بین مناطق شهری/روستایی تشدید خواهد شد.
جمع‌بندی و توصیه‌ها
از تحلیل این پنج محور مشخص می‌شود که استان کرمان با مجموعه‌ای از چالش‌های ساختاری، عملکردی و توسعه‌ای در حوزه راه و ایمنی تردد مواجه است. برای جمع‌بندی می‌توان به نکات زیر تأکید کرد:
1. حجم بالای بار جاده‌ای (۸۰ درصد) که از معادن می‌آید، فشار مضاعفی بر شبکه راه گذاشته و لازم است سیاست تخصیص هزینه نگهداری و بهسازی بین بخش عمومی و خصوصی (معادن) بازنگری شود.
2. نیاز به بهسازی ۴۰ درصد شبکه، به‌ویژه راه‌های فرعی و روستایی، نشان‌دهنده عقب‌ماندگی زیرساختی است که اگر بهبود نیابد، سطح ایمنی کاهش یافته و هزینه‌های حوادث افزایش خواهد یافت.
3. کمبود نیروی انسانی در پلیس راه و راهداری موجب تاخیر در امداد و افزایش مخاطره می‌شود؛ لذا باید با جذب نیرو، پایگاه‌های جدید، استفاده از فناوری و ساماندهی موثر پاسخ داد.
4. هوشمندسازی حمل و نقل، سیستم‌های بارنامه الکترونیک، نظارت بر ترددهای سنگین و مشارکت معادن، می‌توانند راه‌حل‌های مکملی برای کنترل فشار بر راه‌ها باشند.
5. توجه ویژه به راه‌های روستایی و مناطق کمتر برخوردار، ضرورت دارد تا توسعه متوازن تحقق یابد و نابرابری ایجاد نشود.
در نهایت، این نشست هم‌اندیشی نشان داد که نهادهای مسئول استان به‌صورت مشترک به سوی یک مدل یکپارچه‌تر حرکت می‌کنند، اما مسیر پیش‌رو پیچیده است و نیازمند تخصیص منابع، هماهنگی میان‌بخشی، اولویت‌بندی دقیق و همچنین مشارکت بخش خصوصی و مردمی است. اگر این موارد محقق شوند، می‌توان به ارتقای سطح ایمنی، کاهش تصادفات و افزایش کیفیت شبکه راه استان کرمان امیدوار بود
