به گزارش دل عالم به نقل از روابط عمومی منابع طبیعی استان، این بازدید با هدف ارزیابی پایش اقدامات حفاظتی از جمله اطفاء حریق، جلوگیری از بهره‌برداری غیرمجاز و ترویج فرهنگ حفاظت در عرصه‌های طبیعی شمال استان صورت گرفت.
بهزاد، که سفر استانی خود را با هدف بررسی میدانی میزان تحقق اهداف توسعه مشارکتهای مردمی و ارزیابی اثربخشی آموزش‌های ارائه‌شده به جوامع محلی آغاز کرده است، روز گذشته وارد شهرستان ماهان شد. کانون توجه این بازدید، منطقه کوهستانی و نیمه‌خشک ماهان بود که به دلیل اهمیت اکولوژیک و دارا بودن گونه‌های گیاهی ارزشمند، همواره نیازمند مراقبت ویژه است.
بهزاد در جریان این بازدید میدانی، به همراه جمعی از کارشناسان استانی، از فعالیت‌های مستمر تشکل تخصصی «دوستداران طبیعت سبز کوههای جوپار و ماهان» بازدید به عمل آورد. محورهای اصلی مورد ارزیابی شامل موارد زیر بود:
1. فعالیت‌های دیده بانی: بررسی استقرارهای موقت و دائمی تیم‌های دیده‌بانی مردمی که مسئول رصد مستمر مناطق مستعد خطر هستند.
2. کشف حریق: بازبینی سوابق اعلام حریق‌های احتمالی در فصل گذشته و ارزیابی سرعت واکنش نیروهای مردمی در زمان وقوع.
3. اقدامات ترویجی: بررسی میدانی تأثیر کمپین‌های اطلاع‌رسانی و آموزش چهره به چهره در روستاهای اطراف.
4. دستاوردهای کارگاه‌های آموزشی: بررسی میزان به کارگیری آموخته‌ها در اجرای پروتکل‌های حفاظتی توسط اعضای تشکل.
منطقه مورد بازدید، به دلیل داشتن پوشش گیاهی مناسب از نظر مرتعی و جنگلی به‌ویژه گونه‌های مقاوم به خشکی، همواره در معرض تهدیدات جدی نظیر بروز حریق‌های عمدی یا سهوی، بهره‌برداری غیرمجاز از منابع طبیعی و قاچاق گیاهان دارویی ارزشمند قرار دارد. ارزیابی‌ها نشان داد که حضور فعال جامعه محلی توانسته است ضریب امنیتی این مناطق را به طور محسوسی ارتقا دهد.
تشکل «دوستداران طبیعت سبز کوههای جوپار و ماهان» به عنوان یکی از موفق‌ترین الگوهای همکاری بین دولت و مردم، با بهره‌گیری از یک ساختار منسجم عملیاتی شده است. این تشکل موفق شده است:
• تشکیل ۱۰ اکیپ عملیاتی: ساختار یگان‌های عملیاتی به صورت ۱۰ اکیپ ۵ نفره تعریف شده است که هر اکیپ مسئولیت پوشش یک بخش جغرافیایی مشخص را بر عهده دارد. این سازماندهی دقیق بر اساس معیارهای دسترسی و تراکم جمعیت محلی صورت گرفته است.
• برگزاری کارگاه‌های تخصصی: موفقیت این گروه مدیون برگزاری دوره‌های آموزشی هدفمند است. سرفصل‌های آموزشی شامل:
o اصول پیشگیری و اطفاء حریق (با تمرکز بر روش‌های خاموش کردن آتش در محیط‌های کوهستانی).
o مبانی مدیریت چرا (با هدف جلوگیری از چرای بیش از حد و تخریب مراتع).
o آشنایی جامع با قوانین منابع طبیعی (به منظور افزایش قدرت قانونی و اجتماعی آن‌ها در برخورد با متخلفین).
این اقدامات منجر به آن شده است که این نهاد مردمی از ابتدای سال جاری شمسی، ۱۵ روستای هدف در منطقه کهنوج ماهان را تحت مدیریت و حفاظت فعال خود قرار دهد. میزان نظارت بر این روستاها به صورت روزانه و نقطه‌ای انجام می‌شود.
بخش مهمی از عملکرد این تشکل، متمرکز بر کار فرهنگی و پیشگیرانه بوده است. اقدامات ترویجی که مورد تأیید و ستایش مدیرکل آموزش سازمان قرار گرفت، شامل موارد زیر است:
1. راه‌اندازی پایگاه دیده بانی مردمی: ایجاد نقاط استقرار ثابت و متحرک که به عنوان خط مقدم گزارش‌دهی عمل می‌کنند.
2. دیوارنویسی و پیام‌های محیطی: اجرای کمپین‌های گسترده دیوارنویسی با شعارها و پیام‌های آگاهی‌بخش در مبادی ورودی روستاها و محورهای پرتردد منطقه. این پیام‌ها عمدتاً بر ضرورت حفاظت از آب و خاک، و عواقب قانونی تخریب تأکید دارند.
مدیرکل دفتر آموزش ، ترویج و مشارکتهای مردمی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در حاشیه این بازدید میدانی، با اشاره به گستردگی عرصه‌های طبیعی کشور و نقش محوری عامل انسانی در بروز حریق و تخریب منابع، بر ضرورت تقویت این الگوهای مردمی تأکید کرد.
وی اظهار داشت باید به سمت استفاده از ظرفیت جوامع محلی، به ویژه مجریان و بهره‌برداران در صیانت از مواهب طبیعی از طریق تشکل‌ها حرکت کنیم. این رویکرد در بلندمدت، ضمن ایجاد حس مسئولیت بیشتر، زمینه احیاء و توسعه عرصه های مرتعی و جنگلی را از طریق ارتقاء دانش و مهارت فراهم می‌آورد.
وی تصریح کرد که حفاظت مؤثر منابع طبیعی، نیازمند جایگزینی نگاه سنتی نظارت دولتی با مشارکت فعال ذی‌نفعان اصلی یعنی جوامع محلی است.
بهزاد، که سفر استانی خود را با هدف بررسی میدانی میزان تحقق اهداف توسعه مشارکتهای مردمی و ارزیابی اثربخشی آموزش‌های ارائه‌شده به جوامع محلی آغاز کرده است، روز گذشته وارد شهرستان ماهان شد. کانون توجه این بازدید، منطقه کوهستانی و نیمه‌خشک ماهان بود که به دلیل اهمیت اکولوژیک و دارا بودن گونه‌های گیاهی ارزشمند، همواره نیازمند مراقبت ویژه است.
بهزاد در جریان این بازدید میدانی، به همراه جمعی از کارشناسان استانی، از فعالیت‌های مستمر تشکل تخصصی «دوستداران طبیعت سبز کوههای جوپار و ماهان» بازدید به عمل آورد. محورهای اصلی مورد ارزیابی شامل موارد زیر بود:
1. فعالیت‌های دیده بانی: بررسی استقرارهای موقت و دائمی تیم‌های دیده‌بانی مردمی که مسئول رصد مستمر مناطق مستعد خطر هستند.
2. کشف حریق: بازبینی سوابق اعلام حریق‌های احتمالی در فصل گذشته و ارزیابی سرعت واکنش نیروهای مردمی در زمان وقوع.
3. اقدامات ترویجی: بررسی میدانی تأثیر کمپین‌های اطلاع‌رسانی و آموزش چهره به چهره در روستاهای اطراف.
4. دستاوردهای کارگاه‌های آموزشی: بررسی میزان به کارگیری آموخته‌ها در اجرای پروتکل‌های حفاظتی توسط اعضای تشکل.
منطقه مورد بازدید، به دلیل داشتن پوشش گیاهی مناسب از نظر مرتعی و جنگلی به‌ویژه گونه‌های مقاوم به خشکی، همواره در معرض تهدیدات جدی نظیر بروز حریق‌های عمدی یا سهوی، بهره‌برداری غیرمجاز از منابع طبیعی و قاچاق گیاهان دارویی ارزشمند قرار دارد. ارزیابی‌ها نشان داد که حضور فعال جامعه محلی توانسته است ضریب امنیتی این مناطق را به طور محسوسی ارتقا دهد.
تشکل «دوستداران طبیعت سبز کوههای جوپار و ماهان» به عنوان یکی از موفق‌ترین الگوهای همکاری بین دولت و مردم، با بهره‌گیری از یک ساختار منسجم عملیاتی شده است. این تشکل موفق شده است:
• تشکیل ۱۰ اکیپ عملیاتی: ساختار یگان‌های عملیاتی به صورت ۱۰ اکیپ ۵ نفره تعریف شده است که هر اکیپ مسئولیت پوشش یک بخش جغرافیایی مشخص را بر عهده دارد. این سازماندهی دقیق بر اساس معیارهای دسترسی و تراکم جمعیت محلی صورت گرفته است.
• برگزاری کارگاه‌های تخصصی: موفقیت این گروه مدیون برگزاری دوره‌های آموزشی هدفمند است. سرفصل‌های آموزشی شامل:
o اصول پیشگیری و اطفاء حریق (با تمرکز بر روش‌های خاموش کردن آتش در محیط‌های کوهستانی).
o مبانی مدیریت چرا (با هدف جلوگیری از چرای بیش از حد و تخریب مراتع).
o آشنایی جامع با قوانین منابع طبیعی (به منظور افزایش قدرت قانونی و اجتماعی آن‌ها در برخورد با متخلفین).
این اقدامات منجر به آن شده است که این نهاد مردمی از ابتدای سال جاری شمسی، ۱۵ روستای هدف در منطقه کهنوج ماهان را تحت مدیریت و حفاظت فعال خود قرار دهد. میزان نظارت بر این روستاها به صورت روزانه و نقطه‌ای انجام می‌شود.
بخش مهمی از عملکرد این تشکل، متمرکز بر کار فرهنگی و پیشگیرانه بوده است. اقدامات ترویجی که مورد تأیید و ستایش مدیرکل آموزش سازمان قرار گرفت، شامل موارد زیر است:
1. راه‌اندازی پایگاه دیده بانی مردمی: ایجاد نقاط استقرار ثابت و متحرک که به عنوان خط مقدم گزارش‌دهی عمل می‌کنند.
2. دیوارنویسی و پیام‌های محیطی: اجرای کمپین‌های گسترده دیوارنویسی با شعارها و پیام‌های آگاهی‌بخش در مبادی ورودی روستاها و محورهای پرتردد منطقه. این پیام‌ها عمدتاً بر ضرورت حفاظت از آب و خاک، و عواقب قانونی تخریب تأکید دارند.
مدیرکل دفتر آموزش ، ترویج و مشارکتهای مردمی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در حاشیه این بازدید میدانی، با اشاره به گستردگی عرصه‌های طبیعی کشور و نقش محوری عامل انسانی در بروز حریق و تخریب منابع، بر ضرورت تقویت این الگوهای مردمی تأکید کرد.
وی اظهار داشت باید به سمت استفاده از ظرفیت جوامع محلی، به ویژه مجریان و بهره‌برداران در صیانت از مواهب طبیعی از طریق تشکل‌ها حرکت کنیم. این رویکرد در بلندمدت، ضمن ایجاد حس مسئولیت بیشتر، زمینه احیاء و توسعه عرصه های مرتعی و جنگلی را از طریق ارتقاء دانش و مهارت فراهم می‌آورد.
وی تصریح کرد که حفاظت مؤثر منابع طبیعی، نیازمند جایگزینی نگاه سنتی نظارت دولتی با مشارکت فعال ذی‌نفعان اصلی یعنی جوامع محلی است.
